De atmosferische circulatie

Er zijn op de aarde hogedrukgebieden en lagedrukgebieden. Lagedrukgebieden zijn de gebieden waarbij de warme lucht opstijgt en er dus een lage druk is op de aarde, wanneer deze lucht boven afkoelt wordt deze weer zwaarder en zakt naar beneden, zo onstaat er een hogedrukgebied. De lucht gaat daarna weer over de aarde naar het lagedrukgebied bij de evenaar en die bij 60° N.B en Z.B. In deze lagedrukgebieden is de lucht relatief warm geworden, en wordt het hele proces dus weer herhaalt: de lucht stijgt op, verplaats zich, wordt weer relatief kouder en daalt dan weer terug naar de aarde. De hoge en lagedrukgebieden en de winden die daar bij horen over de hele aarde staan on de afbeelding hierboven. Al deze luchtstromen samen heten de mondiale windstromen of de atmosferische circulatie.

Het corioliseffect

Op het aardoppervlak stroomt de lucht van hoge naar lagedrukgebieden, dit gebeurd, wegens het draaien van de aarde, niet recht, maar als je met de rug in de wind kijkt op het zuidelijk halgrond van links naar rechts en op het noordelijk halfrond van rechts naar links, dit effect heet: de wet van Buys Ballot of het corioliseffect. De lucht rond de evenaar stroomt sneller dan bij de polen, dit komt omdat de aarde bij de evenaar veel breder is dan bij de polen, de wind moet dus een langere afstand afleggen bij de evenaar dan bij de polen in dezelfde tijd. 

Passaten en moesson

De winden die rond de evenaar zijn heten passaten, op het noordelijk halfrond komen deze uit het noordoosten en op het zuidelijk halfrond vanuit het zuidoosten. Het lagedrukgebied rond de evenaar wordt ook wel de ITCZ (inertropische convergentiezone) genoemd. De ITCZ is waar het op dat moment het warmste is. Daarom schijft deze naar het noorden wanneer het daar zomer is (juni) en schuift deze naar het zuiden als het daar zomer is (januari). De verschuiving gebeurt het heftigst rondom de landmassa's omdat land sneller opwarmt dan water. De passaten moeten soms dus over de evenaar heen reizen om bij de ITCZ (het lagedrukgebied) te komen, op de evenaar draait de wind dan, deze omgeslagen winden heten moessons.

Oefenvragen